
Een herstelopdracht voor burgerschap kan voelen als een flinke tegenslag. Je hebt al zoveel gedaan: boeiende excursies, een actieve leerlingenraad, structurele debatten in de bovenbouw en zelfs een duidelijke visie op papier. Wat wil de inspectie dan nog meer? Voor veel scholen is dit een herkenbare frustratie. Het voelt demotiverend, alsof het harde werk niet gezien wordt.
Toch blijkt uit cijfers dat meer dan 60% van de scholen ooit een herstelopdracht voor burgerschap ontvangt. De redenen variëren: soms ontbreekt de samenhang, een duidelijke contextbeschrijving, of is er simpelweg nog niets concreets neergezet.
Kritiek
De reacties op zo’n herstelopdracht lopen uiteen. Sommige scholen voelen zich in hun hemd gezet: “Hoe kan het dat we op burgerschap niet voldoen?” Tegelijkertijd klinkt er kritiek op de inspectie, die niet altijd consistent lijkt te oordelen. De ene inspecteur ziet dingen anders dan de ander, wat de situatie niet eenvoudiger maakt.
Wat vaak over het hoofd wordt gezien, is dat scholen doorgaans al veel goede dingen doen. Het probleem ligt meestal niet in gebrek aan inzet, maar in samenhang en doelgerichtheid. Wie is de doelgroep? Hoe verbinden we onze visie aan concrete doelen? Dit zijn essentiële vragen die vaak onbeantwoord blijven.
De valkuil van ad-hoc aanpak
Een veelvoorkomende reactie op een herstelopdracht is het aanstellen van een verantwoordelijke, vaak een lid van het managementteam. Hoewel dit een logisch startpunt lijkt, ontbreekt er dan vaak draagvlak in het team. Burgerschap is geen individuele missie; het vraagt om een gezamenlijke aanpak.
Daarom is mijn oproep aan scholen: zie een herstelopdracht niet als een last, maar als een kans. Maak van burgerschap een onderdeel van jullie schoolcultuur. Ga samen aan de slag, met een helder plan en een visie die écht gedragen wordt.
Praktische stappen naar goed burgerschapsonderwijs
Hoe pak je dat aan? Hier zijn een paar praktische tips:
Vorm een Werkgroep
Stel een diverse werkgroep samen waarin docenten uit verschillende jaarlagen of secties zitten, betrek het OOP en laatst hoorde ik van een school waar ook leerlingen en zelfs ouders onderdeel van de werkgroep zijn. Zo creëer je breed draagvlak. Een werkgroep kan ook heel goed fungeren als klankbordgroep van een coördinator. In veel gevallen kunnen werkgroepen ook bovenschools vormgegeven worden. Dit heeft dan vaak meer het karakter van een leernetwerk waarin verschillende scholen uitwisselen wat er gedaan wordt.
Werk Stapsgewijs
Een groot plan kan overweldigend zijn. Splits het op in behapbare stappen, bijvoorbeeld door te beginnen met één thema zoals democratie of diversiteit.
Laat je Begeleiden
Schakel een expert in om jou of je werkgroep te begeleiden. Het helpt om iemand te hebben die ervaring heeft met het ontwikkelen van doelgericht burgerschapsonderwijs en je in een aantal bijeenkomsten kan begeleiden in het vormgeven van het burgerschapsonderwijs en je kan voorzien van tips, tricks en feedback.
Focus op Idealen, Niet op de Inspectie
Natuurlijk wil je voldoen aan de wettelijke kaders, maar doe het niet alleen voor de inspectie. Werk vanuit je idealen en laat zien waar jouw school voor staat. Als je echt gelooft in je aanpak, zal dat ook zichtbaar zijn voor de inspectie.
Volg een korte opleiding om je te professionaliseren
Deze opleiding, helpt enorm om zicht te krijgen op de burgerschapsopdracht, in heldere stappen beleid vorm te geven en het helpt om zicht te krijgen op welke stappen je nog moet nemen om je collega’s aan boord te krijgen. Ontzettend waardevol ook, om met collega’s uit het hele land, met scholen in een heel andere context en met een andere achtergrond, te sparren over burgerschap. Leren van elkaar en met elkaar staat tijdens deze opleiding centraal. Voor PO en VO!
Hulp Nodig?
Ik sta klaar om te helpen. Samen kunnen we ervoor zorgen dat burgerschap niet alleen een vinkje op de checklist is, maar een inspirerend onderdeel van jullie onderwijs. Laten we er iets moois van maken – niet omdat het moet, maar omdat het kan!
Wanneer jij en je team geloven in wat je doen, dan volgt de rest vanzelf. Dus, waar wacht je nog op?
Comments