top of page

Verbied die telefoon op school. Het kan!

Foto van schrijver: Arie Arie


In de afgelopen weken laait het maatschappelijke debat rondom het wel of niet gebruiken van smartphones op school weer op. Als docent ben ik in de afgelopen jaren langzaamaan van mening veranderd en inmiddels een uitgesproken tegenstander van telefoons op school. Niet tegen het gebruik van moderne middelen zoals ipad's of laptops in school, maar wel tegen de smartphone.


Als Millennial behoor ik tot de laatste groep die een puberteit had zonder smartphone. Vanaf mijn 12e had ik wel een telefoon, maar daarmee kon ik alleen bellen en sms'en. Het feit dat ik een puberteit had zonder smartphone, zegt echter helemaal niets over mijn huidige telefoongebruik.


Ik blijk, net als pubers, erg gevoelig voor allerlei apps die mij bezighouden en mij even laten ontsnappen aan de dagelijkse realiteit. Ik vind het heerlijk om een beetje te scrollen door de reels op Instagram (TikTok heb ik even gebruikt, maar dat was écht te verslavend), kijk graag meerdere keren per dag op Twitter en ik kan nog wel even doorgaan. Het is verslavend. Er zijn momenten dat ik even verlang naar een periode waarin die smartphone niet bestond. Ik vraag mij af hoe dit voor pubers is. Zij zijn er nog meer gewend aan geraakt om op ieder moment een smartphone te kunnen pakken. Sterker: wanneer ze ook maar even huilden als baby, kregen ze er van hun ouders eentje onder hun neus geschoven.


Ik begin bewust over mijzelf. Ik vind het namelijk storend om te zien dat vooral pubers onder een vergrootglas liggen. Alsof zij er wat aan kunnen doen. Zij zijn, net als u en ik, ook gewoon slachtoffer van een leger ingehuurde psychologen die werken voor grote tech-bedrijven in Sillicon Valley met één doel: houd die mensen zolang mogelijk op onze apps. En dat lukt die apps. Bij u, bij mij en bij de gemiddelde puber.



Waarom ik eerst voor was:


Toen ik begon in het onderwijs was ik tegen een verbod op telefoons. Ik maakte er juist veel gebruik van. Toen ik 3 jaar geleden mijn eigen lesmateriaal maakte verwerkte ik hier QR-codes in zodat leerlingen met hun telefoon filmpjes konden kijken en artikelen konden lezen die bij de lesstof pasten. Ik maakte veel gebruik van Lesson-Up waardoor leerlingen door middel van kleine opdrachtjes interactief mee konden doen aan mijn uitleg. Leuk én nuttig. Natuurlijk waren er dan regels. Bij het gebruik van je telefoon ligt die plat op tafel (zodat ik kan zien wat je doet) en als ik zie dat je andere dingen doet dan ligt de telefoon de rest van de les bij mij op tafel.


Toch bleef ik vaak corrigeren. Leerlingen krijgen tientallen push-meldingen per uur van Snapchat, TikTok, Instagram etc. Die zijn nu eenmaal krachtiger dan mijn lessen. Ik moest niet alleen opletten of leerlingen hun telefoon in hun handen hadden, maar ook of de telefoon in de tas geen muziek liet afspelen op de draadloze oortjes onder de lange haren. Voor mij als docent is dat irritant, maar waar moet je beginnen als docent die nét begonnen is met lesgeven? Erik Ex geeft in zijn column in Trouw een voorbeeld van een jonge docent die net begint met lesgeven en voor de keuze staat om de strijd aan te gaan met de klas over het wel of niet gebruiken van telefoons, of het behouden van een goede band. Ik zie om mij heen veel docenten die voor het laatste kiezen. Het komt de kwaliteit van het onderwijs niet ten goede.



Waarom we de smartphone op school moeten verbieden:


Inmiddels raak ik er steeds meer van overtuigd dat wij keuzes moeten maken voor onze leerlingen m.b.t. het smartphone gebruik. Niet alleen om het ons makkelijker te maken, maar ook om hen te beschermen. En om hen te leren contact te blijven onderhouden met de directe omgeving. Onlangs was ik op een school waar ik in een nagenoeg stille schoolkantine terecht kwam. Bijna alle leerlingen waren verzonken in hun telefoon. Ik vond het een trieste aanblik. Ik herinner me hoe er ooit gelachen en geflirt werd, en stiekem gezoend, zonder dat men bang was op snapchat exposed te worden.


Eén van de leukste lesthema's die ik bij maatschappijleer behandelde was het thema 'media'. Ik startte daar altijd met een opdracht waarbij leerlingen gingen kijken naar hun schermtijd. Per app/medium schreven leerlingen op hoelang ze daarmee bezig waren. Gemiddeld kwamen we bijna altijd op ruim 6 uur en 30 minuten per dag. Een doordeweekse dag. Het Trimbos instituut deed een onderzoek onder jongvolwassenen (16 tm 25 jaar) en kwam erachter dat de gemiddelde schermtijd inderdaad rond dat gemiddelde ligt. Interessant is dat 60% van de ondervraagden dat zelf ook te hoog vindt. Ik heb weinig redenen om aan te nemen dat dit onder pubers heel veel anders is.


Een aantal jaar geleden had ik een mentor-leerling die er slecht voor stond. De leerling (ik noem hem even Bart), in zijn examenjaar, stond alleen maar onvoldoendes en zijn ouders waren hierover verbolgen en kwamen verhaal halen op school. Bij ouders gaf ik aan dat Bart een rustige jongen was, vriendelijk was en altijd aanwezig was. Wel had ik Bart een paar keer betrapt op zijn telefoon naast zijn boeken en vond ik dat hij sowieso erg veel tijd doorbracht met zijn telefoon in de hand. Zijn ouders reageerden met: ja hij is nu eenmaal jong, maar dat kan echt de oorzaak niet zijn van zulke lage cijfers. Ik stelde voor om samen met zijn ouders eens te kijken naar zijn schermtijd. Wat bleek: zijn gemiddelde zat nét iets boven de 10 uur per dag en de dag voor dit gesprek was zijn schermtijd 14 uur en 43 minuten. Moeder in shock, zoon in tranen, maar mysterie opgelost.



Docenten zijn voor, maar...


Hoewel een overgrote meerderheid van de docenten voor een verbod is, valt een andere groep docenten ook op. Zij zijn tegen, net als een groot deel van onze politici en de samenleving. Op een aantal van hun argumenten wil ik hier graag ingaan.


We moeten onze leerlingen ermee leren omgaan:


Ik denk dat we dat juist doen door de telefoon op school te verbieden! In het volwassen leven zit je baas ook niet te wachten op een werknemer die constant op zijn/haar telefoon zit. En ja, we moeten leerlingen ook mediawijs maken. We moeten leerlingen leren hoe je je gedraagt op sociale media, hoe je media kunt gebruiken in je eigen voordeel maar ook wat de gevaren zijn. Dat kan allemaal ook zonder dat een leerling op school een telefoon op zak heeft. Een leerling moet namelijk ook leren zonder een telefoon te kunnen leven. Deze lessen, ondere andere over de Netflix-serie 'The Social Dilemma', kunnen een mooie tool zijn om te beginnen met het bespreekbaar maken van het eigen telefoongebruik.


Het is onderdeel van de maatschappij, dus ook van school:


Enerzijds waar, maar je kunt je afvragen in hoeverre alles dat onderdeel is van de maatschappij, ook onderdeel moet zijn van de school. We geven op school ook voorlichting over alcohol en drugs. Dat is een onderdeel van de maatschappij, we spreken erover op school, maar staan het niet toe op schoolgerelateerde activiteiten.


Je kunt het zo mooi inzetten voor je lessen:


Klopt, maar dat kan ook met laptops of tablets. Laat scholen daar in investeren! Een device dat eigendom is van school geeft je namelijk de mogelijkheid om dingen te blokkeren.


Je gaat dit nooit winnen. Leerlingen nemen dan stiekem twee telefoons mee naar school:


Er zijn genoeg voorbeelden van scholen waar dit wel lukt. Ik geloof absoluut dat het de eerste weken na het instellen van een verbod even aanpoten is, maar uit verschillende hoeken hoor ik positieve geluiden over een telefoonverbod. In Frankrijk is de telefoon sinds 2018 verboden in het onderwijs. En waar Franse docenten eerst sceptisch waren, zijn de docenten volgens dit artikel momenteel vooral heel positief. De concentratie van leerlingen is verbeterd en er is meer rust. Daarnaast geven docenten aan dat ze het gevoel hebben weer vrijuit te kunnen spreken, zonder de angst te hebben dat ze gefilmd worden of gesprekken worden opgenomen. En dat dit ook mogelijk is in Nederland, bewijst deze school in Deurne!


Ouders willen graag dat hun kinderen bereikbaar zijn:


Voor die enkele keer dat dit écht nodig is, hebben scholen een centraal nummer. Heel handig. De keren dat ouders denken hun kinderen nodig te hebben, of andersom, kunnen vaak echt wel wachten. Ik herinner mij een collega die een leerling de klas uitstuurde. Binnen tien minuten stond de moeder van deze leerling in het lokaal omdat de leerling zijn moeder had geappt wat voor vreselijke docent hij had. Moeder kwam verhaal halen waarom de docent haar zoon eruit stuurde. Het lijkt mij beter dat een kind dit na schooltijd, wanneer de emotie wat gezakt is, thuis rustig uitlegt.


Als je daar als docent veel last van hebt, moet je je lessen leuker maken:


Heel eerlijk gezegd vind ik dit nogal een arrogant argument. Het impliceert namelijk dat jij leuker en interessanter bent dan Snapchat, Instagram en TikTok en hoewel je waarschijnlijk echt een fantastische docent bent, loop je hier toch echt naast je schoenen. Geen docent kan op tegen deze miljardenbedrijven die talloze psychologen in dienst hebben om ons te verleiden lang op de apps te blijven.


Kortom: verban die telefoon van school. Het is tijd om weer écht contact te maken op school. Ik kijk uit naar een klaslokaal zonder leerlingen die constant afgeleid worden door hun telefoon, zonder een telefoontas waar lichtflitsjes en geluidjes uitkomen. Ik kijk uit naar een school waar leerlingen én docenten niet bang hoeven te zijn dat ze gefilmd worden en waar geen filmpjes circuleren van kleine opstootjes die eerder zijn geweest. Ik kijk uit naar scholen waar leerlingen lol hebben met elkaar in een schoolkantine en waar fouten gemaakt mogen worden zonder dat dit je jarenlang blijft achtervolgen! Verbied de smartphone en investeer in tablets of laptops. Het kan!





2.006 weergaven1 opmerking

1 commentaire


edwin.janssen
18 janv. 2023

Top Arie. Ik sta helemaal achter jouw bevindingen.

J'aime

©2023 door Vrie Burgerschapseducatie. 

bottom of page